Nga tập kích đường không gây thiệt hại nặng cho hạ tầng đường sắt của Ukraine (Ảnh: Oleksiy Kuleba). Gần đây, quân đội Nga (RFAF) đã tăng cường các cuộc tấn công vào tuyến tiếp vận và đầu máy xe lửa của đối phương. Cụ thể, vào ngày 5/10, Bộ Quốc phòng Nga thông báo: "Không quân chiến thuật, UAV tấn công, lực lượng tên lửa và pháo binh đã phá hủy các toa tàu được Ukraine sử dụng để vận chuyển vũ khí và đạn dược bằng đường sắt đến các khu vực chiến sự ở Donbass".
Quân đội Ukraine (AFU) cùng ngày cho biết, phía Nga đã phá vỡ kỷ lục của chính mình trong những trận tập kích đường không với tổng cộng 700 UAV tấn công và 52 tên lửa đã được sử dụng. Các cơ sở công nghiệp, hậu cần và năng lượng của Ukraine bị thiệt hại nặng nhất. Nhưng điểm khác biệt chính giữa cuộc không kích này và các cuộc trước đó là việc quân đội Nga (RFAF) lựa chọn mục tiêu.
Cụ thể, cơ sở hạ tầng đường sắt của vùng Poltava và Sumy đã bị phá hủy ở nhiều nơi. "Tại Poltava, một kho đầu máy xe lửa, một đường dây cung cấp điện và nhiều trạm biến áp đường sắt đã bị hư hại. Các cơ sở hành chính, kho bãi, cũng như đầu máy xe lửa, đều bị phá hủy. Hỏa hoạn đã xảy ra", Phó Thủ tướng phụ trách tái thiết kiêm Bộ trưởng Phát triển Cộng đồng và Lãnh thổ Ukraine, ông Oleksiy Kuleba, tuyên bố hôm 7/10.
Theo ông Kuleba, các chuyến tàu từ Kharkov đến Lvov và ngược lại cũng như từ Kramatorsk đến Lvov đang bị chậm chuyến do cơ sở hạ tầng đường sắt bị hư hại nghiêm trọng. Tuy nhiên, điều mà vị quan chức Ukraine này bỏ sót một cách rõ ràng là không chỉ các chuyến tàu khách bị chậm, mà cả các chuyến tàu chở vũ khí cho AFU cũng bị gián đoạn. Những nỗ lực nhằm ngăn chặn tuyến tiếp vận cho AFU từng được RFAF thực hiện trước đây.
Kể từ mùa thu năm 2022, Nga tích cực nhắm mục tiêu vào hạ tầng năng lượng của Ukraine, bao gồm cả các trạm biến áp cung cấp cho đường sắt. Mục tiêu của Nga rất rõ ràng bởi hầu hết đường sắt Ukraine đều hoạt động bằng điện, mất nguồn cung cấp, đầu máy điện không thể hoạt động, trong khi nước này lại thiếu đầu máy diesel. Tuy nhiên, chính quyền Ukraine được cho là đã tìm ra giải pháp.
"Các trạm biến áp điện được khôi phục nhanh chóng, hoặc thậm chí chỉ cần thay thế bằng thiết bị được cung cấp từ châu Âu. Và các hầm bảo vệ những trạm biến áp này đã được xây dựng bằng bê tông kiên cố, có thể chống lại đòn tấn công của UAV Geran-2 và một số tên lửa", chuyên gia quân sự Nga Vladimir Prokhvatilov nói với báo Tầm nhìn (Vzglyad).
Ông Yuriy Knutov - một nhà nghiên cứu lịch sử quân sự của lực lượng phòng không Nga - cho biết thêm rằng, Ukraine đã được các đối tác Đông Âu cung cấp hàng loạt đầu máy diesel. Vì vậy, Nga thay đổi chiến thuật và bắt đầu tấn công trực tiếp vào các đầu máy xe lửa.
Các kênh ủng hộ Kiev tuyên bố rằng ngay từ mùa hè năm nay, RFAF đã bắt đầu một cuộc tấn công lớn vào hậu cần đường sắt, đặc biệt là ở Dobropolye, một trung tâm hậu cần quan trọng của AFU ở phía bắc thành phố Pokrovsk, phía tây vùng Donetsk. "Ngay cả với UAV Geran-2 thông thường, nếu biết được vị trí của đầu máy xe lửa, vẫn có thể phá hủy chúng, vì hầu hết các cơ sở đường sắt đều được lực lượng phòng không bảo vệ kém”, ông Prokhvatilov giải thích.
Theo chuyên gia này, phần lớn vũ khí từ phương Tây đến Ukraine bằng đường sắt. Sau đó, chúng được chuyển lên xe tải để đưa ra mặt trận. Chiến thuật phân tán tiếp tế này được người Mỹ phát triển. Do đó, đường sắt là một mắt xích quan trọng trong hậu cần của AFU. Vì thế, chỉ cần một nửa số đầu máy xe lửa bị phá hủy, nguồn cung cấp cho các nhóm lực lượng Kiev, ít nhất là ở các khu vực trọng điểm, sẽ bị đe dọa.
Theo các nguồn tin từ Ukraine, hơn 200 đầu máy xe lửa đã bị phá hủy kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột Nga - Ukraine. Khói bốc lên từ một toa tàu đang cháy sau cuộc tấn công bằng UAV của Nga ở Shostka, vùng Sumy, Ukraine, ngày 4/10 (Ảnh AFP). "Đầu tiên tập kích bằng tên lửa Iskander, sau đó kết liễu chúng bằng UAV Geran", chuyên gia Knutov mô tả chiến thuật của Nga khi đánh phá vào các tuyến tiếp vận và cơ sở hạ tầng đường sắt Ukraine.
Theo chuyên gia này, vào tháng 10, lần đầu tiên trong lịch sử, UAV Geran-3 đã tập kích một đoàn tàu đang di chuyển ở khu vực Chernihiv, vô hiệu hóa đầu máy buộc đoàn tàu phải dừng lại. Các UAV tiếp theo sau đó đánh trúng các toa, đặc biệt là những toa xe bồn chở nhiên liệu. Toàn bộ hàng hóa bốc cháy. UAV Geran-3 được trang bị camera nhìn đêm và hệ thống ngắm bắn hiện đại. Chúng có khả năng nhận dạng các vật thể chuyển động theo thời gian thực.
Các thiết bị này duy trì liên lạc với người điều khiển ở khoảng cách vài trăm km. "UAV này được trang bị động cơ phản lực nên có thể bay với tốc độ từ 400 đến 600km/h ở độ cao lên đến 5km và có thể cơ động trong khi bay", ông Prokhvatilov giải thích. Geran-3 là một mục tiêu “rất khó nhằn” đối với phòng không Ukraine bởi chúng có thể phát hiện bức xạ phát ra từ các trạm dẫn đường tên lửa và né tránh một cách hiệu quả.
Chuyên gia quân sự Vladislav Shurygin coi việc phá hủy đầu máy xe lửa là một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng của quân đội Nga. "Việc Ukraine nhanh chóng bổ sung lượng đầu máy diesel đang thiếu hụt là vô cùng khó khăn. Do đó, Nga cần thành lập các đội UAV chuyên dụng - những thợ săn đầu máy", ông nhận xét. Tại sao những cuộc tấn công ồ ạt lại bắt đầu vào thời điểm này?
Chuyên gia quân sự, nhà khoa học chính trị và tiến sĩ lịch sử Ivan Konovalov, tin rằng Nga bắt đầu áp dụng chiến thuật "trấn áp toàn diện" đối phương. Đồng thời, họ đang tìm cách phá vỡ nguồn cung cấp của AFU cho các khu vực trên mặt trận, nơi RFAF đang tích cực tiến công. "Trước hết, đó là Kupyansk, Pokrovsk và Seversk, nơi giao tranh đường phố ác liệt đang diễn ra.
Điều quan trọng đối với chúng ta là phải cắt đứt đường tiếp cận vũ khí và đạn dược của đối phương", chuyên gia Konovalov nhận định. Đồng thời, các chuyên gia thống nhất rằng, việc cắt đứt hoàn toàn Pokrovsk, Kupyansk và Seversk bằng cách phá hủy các cây cầu là không nên. Phải để cho đối phương có cơ hội rút lui, vì xét cho cùng, chính trong một cuộc rút lui, như đã xảy ra ở Avdiivka chẳng hạn, đối phương mới chịu tổn thất nghiêm trọng nhất.
Trong khi đó, ông Prokhvatilov tin rằng có hai lý do khác dẫn đến các cuộc tấn công quy mô lớn vào ngành hậu cần đường sắt Ukraine, đó là lý do quân sự và chính trị. "Tổ hợp công nghiệp - quốc phòng của chúng ta tăng cường sản xuất UAV và tên lửa. Chúng ta chỉ đơn giản là đã tích trữ đủ số lượng cho các cuộc tấn công lớn. Hơn nữa, Moscow đang thực sự buộc Kiev phải thay đổi chiến thuật "tử thủ đến cùng" trong những tuần tới", ông Prokhvatilov giải thích.
Bằng cách phá hủy những gì còn sót lại của tổ hợp công nghiệp - quân sự, ngành năng lượng và hậu cần của Ukraine, Nga đang chuyển lợi thế quân sự của mình thành lợi thế chính trị, ông Prokhvatilov kết luận.

