Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov (Ảnh: RBC). “Trong cuộc gặp thượng đỉnh tại Alaska, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã xem xét từng yếu tố trong bản khái niệm mà Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ, ông Steve Witkoff, trình bày và hỏi ông ấy điều này có đúng không? Có phải như vậy không? ’. Tất cả đều được xác nhận”, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 27/10 nói.
Theo ông, sau đó, Tổng thống Putin tuyên bố Nga sẵn sàng chấp nhận đề xuất của Mỹ và tiến hành triển khai thực tế dựa trên cơ sở này. Tuy nhiên, ông Lavrov cho biết phía Mỹ chưa có phản hồi trực tiếp. “Hai bên đã đồng ý tạm dừng để xem xét các đề xuất và thảo luận kết quả cuộc đàm phán với các đồng minh”, ông nói thêm. Hôm 15/8, Tổng thống Trump và Tổng thống Putin đã có cuộc hội đàm tại Alaska (Mỹ).
Theo Reuters, tại cuộc gặp này, Tổng thống Putin đã đưa ra các đề xuất để đạt thỏa thuận hoà bình với Ukraine. Các đề xuất gồm: Ukraine phải từ bỏ toàn bộ vùng Donbass ở miền Đông, từ bỏ nguyện vọng gia nhập NATO, giữ thế trung lập và không cho lực lượng phương Tây hiện diện trong lãnh thổ. Sau cuộc hội đàm kéo dài hơn 3 giờ, ông Trump khẳng định 2 bên đã đồng ý hầu hết các điểm được đưa ra dù còn một số điểm lớn chưa hoàn toàn đạt đồng thuận.
Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh: “Cho đến khi có thỏa thuận thì không có thỏa thuận nào cả”. Về phần mình, Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff cho biết, tại cuộc họp, ông Putin đã đồng ý cho phép Mỹ và các quốc gia châu Âu cung cấp cho Ukraine một hình thức “bảo đảm an ninh tương tự Điều 5 của NATO” nhằm chấm dứt cuộc chiến.
“Chúng tôi đã đạt được nhượng bộ sau: Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine một sự bảo vệ tương tự Điều 5 và đó là một trong những lý do thực sự khiến Ukraine muốn gia nhập NATO”, ông Witkoff nói.
Theo Điều 5 của Hiệp ước NATO, nếu một quốc gia thành viên bị tấn công vũ trang, toàn bộ các thành viên khác của liên minh sẽ coi hành động đó là một cuộc tấn công vào tất cả khối và có thể tiến hành các biện pháp cần thiết để hỗ trợ quốc gia bị tấn công.
Nếu được thực thi, điều khoản này sẽ cho phép Ukraine nhận được sự bảo vệ tương tự mà không cần trở thành thành viên NATO, một bước đi được xem là mang tính bước ngoặt trong các nỗ lực hòa bình do Washington dẫn dắt. Tuy nhiên, những ngày sau hội đàm, Tổng thống Trump cho biết cách tốt nhất để chấm dứt xung đột là “đi thẳng đến một thỏa thuận hòa bình”.
Sau cuộc điện đàm hôm 16/10 với Tổng thống Putin và cuộc gặp với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky một ngày sau, ông Trump hối thúc đóng băng xung đột Ukraine theo chiến tuyến hiện tại, coi đó là khởi đầu cho bất cứ cuộc hòa đàm nào. Moscow bác bỏ đề xuất đóng băng xung đột hay một lệnh ngừng bắn tạm thời. Nga tiếp tục nhấn mạnh quan điểm phải giải quyết vấn đề gốc rễ của cuộc xung đột.
Trong bối cảnh đó, Tổng thống Trump đã hoãn kế hoạch họp thượng đỉnh với người đồng cấp Putin tại Hungary với lý do cho rằng "cuộc gặp sẽ không đi đến đâu". Mỹ cũng công bố biện pháp trừng phạt nhằm vào 2 tập đoàn dầu khí lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil, cùng 36 công ty con. Trong thông báo, Bộ Mỹ kêu gọi Nga “ngay lập tức đồng ý với một lệnh ngừng bắn” ở Ukraine.
Washington được cho là đã chuẩn bị sẵn một gói trừng phạt mới nếu Moscow tiếp tục trì hoãn tiến trình đàm phán. Tuy nhiên, Mỹ đang chờ động thái từ phía châu Âu trước khi hành động thêm. Nga hiện chưa đưa ra bình luận.

