Đất hiếm và khoáng sản quan trọng là một trong những lĩnh vực đang chứng kiến sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc (Ảnh minh họa: SCMP). “Chúng tôi đang tiến đến những chi tiết cuối cùng của loại thỏa thuận mà các nhà lãnh đạo có thể xem xét và quyết định liệu họ có muốn cùng nhau ký kết hay không”, ông Jamieson Greer, Đại diện Thương mại Mỹ, nói với các phóng viên tại Kuala Lumpur, thủ đô Malaysia.
Ông cũng cho biết 2 bên đã thảo luận về khả năng gia hạn thêm một lệnh đình chiến thuế quan, nối tiếp chuỗi các thỏa thuận tạm ngừng mà họ đã thực hiện trong năm nay. Trưởng đoàn đàm phán thương mại hàng đầu của Trung Quốc, ông Lý Thành Cương, mô tả cuộc thảo luận giữa Mỹ và Trung Quốc là “thẳng thắn và sâu sắc” về thỏa thuận thương mại tiềm năng, đồng thời cho biết hai bên đã đạt được sự “đồng thuận sơ bộ”.
Các nhà đàm phán có mặt tại Kuala Lumpur để tham dự hội nghị ASEAN, nơi Tổng thống Donald Trump bắt đầu chuyến công du gần một tuần tới châu Á. Ông dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào ngày 30/10 tại một hội nghị ở Hàn Quốc. Theo phía Trung Quốc, các vấn đề được thảo luận tại Kuala Lumpur bao gồm: Thương mại song phương, kiểm soát xuất khẩu, gia hạn thuế quan đối ứng, thuế liên quan đến fentanyl và hợp tác chống buôn lậu fentanyl.
Ông Greer cho biết các cuộc đàm phán cũng đề cập đến kim loại đất hiếm, loại tài nguyên phần lớn được sản xuất tại Trung Quốc. “Chúng tôi đã nói về việc gia hạn thỏa thuận đình chiến, nói về đất hiếm, và tất nhiên là thảo luận đủ loại chủ đề khác nhau”, ông nói.
Kim loại đất hiếm là yếu tố thiết yếu trong sản xuất công nghệ tiên tiến, bao gồm ô tô, chất bán dẫn, UAV, robot công nghiệp và tuabin gió ngoài khơi, cũng như tên lửa, tiêm kích, xe tăng và các thiết bị khác. Đây được xem là một chủ đề hàng đầu trong các cuộc thảo luận trong thời gian tới giữa Mỹ và Trung Quốc. Bộ trưởng Mỹ Scott Bessent nói rằng ông kỳ vọng sẽ có “một cuộc gặp tuyệt vời” giữa ông Trump và ông Tập tại Hàn Quốc trong tuần này.
Ông cho biết khuôn khổ thỏa thuận mà giới chức Mỹ và Trung Quốc đạt được, bao gồm mua hàng nông sản và thuế liên quan đến fentanyl, sẽ đóng vai trò như một “bước dạo đầu” cho cuộc gặp. “Tổng thống đã cho tôi quyền đàm phán tối đa khi ông cảnh báo áp thuế 100% nếu Trung Quốc thực hiện các kiểm soát xuất khẩu đất hiếm toàn cầu. Tôi nghĩ chúng ta đã tránh được điều đó, vì vậy thuế quan cũng sẽ được tránh", ông nói.
Khi được hỏi về những nhượng bộ mà Trung Quốc sẵn sàng đưa ra đối với khoáng sản đất hiếm, ông Bessent cho biết ông kỳ vọng Trung Quốc sẽ hoãn lại trong một năm để xem xét lại chính sách. Các cuộc thảo luận cũng đề cập đến việc Mỹ và Trung Quốc áp mức phí cảng với tàu của nhau. Hai bên đều thận trọng khẳng định rằng họ chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng.
“Trung Quốc và Mỹ đã có động thái mang tính xây dựng trong việc tìm kiếm một kế hoạch để xử lý phù hợp các mối quan ngại của cả hai bên. Bước tiếp theo là mỗi bên cần hoàn tất các thủ tục phê duyệt nội bộ của mình", ông Lý nói.

