Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trong bữa trưa làm việc với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng hôm 17/10 (Ảnh: Washington Post). Theo truyền thông Mỹ, bữa trưa làm việc hôm 17/10 giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky đã trở nên căng thẳng khi ông Trump khăng khăng yêu cầu Ukraine chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ cho Nga để chấm dứt xung đột.
Theo các quan chức châu Âu, phái đoàn Ukraine đến Nhà Trắng mang theo bản đồ chiến sự với hy vọng thuyết phục ông Trump duy trì và mở rộng viện trợ cho Kiev. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ được cho là tỏ ra không quan tâm và kiên quyết rằng xung đột chỉ có thể kết thúc nếu Ukraine chấp nhận một số nhượng bộ lãnh thổ. Trong cuộc họp, ông Trump nhiều lần nhấn mạnh cần chấm dứt chiến sự “càng sớm càng tốt”, theo các quan chức châu Âu.
Các nguồn tin cho biết ông Trump cũng nói rõ với Washington sẽ chưa cung cấp cho Ukraine các loại tên lửa tầm xa có khả năng tập kích sâu vào lãnh thổ Nga trong bối cảnh Washington lo ngại Kiev đang “tìm cách leo thang và kéo dài xung đột”, đặc biệt trong bối cảnh mùa đông khắc nghiệt sắp tới. Ông Trump được cho là đã tỏ ra bực bội và nhiều lần lớn tiếng trong cuộc trao đổi.
Trong khi đó, một nguồn tin Ukraine mô tả cuộc gặp “căng thẳng nhưng không có la hét”, đồng thời cho rằng đây là “cuộc đối thoại mang tính xây dựng” vì kết quả cuối cùng là ông Trump vẫn kêu gọi ngừng bắn theo đường giới tuyến hiện tại, điều mà Zelensky sau đó chấp thuận khi trả lời báo chí. Nhà Trắng dẫn lại lời ông Trump trên chuyên cơ Không Lực Một hôm 19/10: “Chúng tôi nghĩ họ nên dừng lại ở các đường giới tuyến hiện nay.
Mọi chuyện còn lại sẽ rất khó thương lượng nếu cứ nói anh lấy cái này, tôi lấy cái kia”. Theo một quan chức Mỹ, ông Trump coi yêu cầu ngừng bắn dọc theo chiến tuyến hiện tại là “phản ánh thực tế chiến trường”, khi thiệt hại và thương vong đã quá lớn. “Hai bên cần phải đạt được một thỏa thuận, bởi nếu không, mọi thứ chỉ càng tồi tệ hơn”, một quan chức khác nói.
Đây là diễn biến mới nhất trong mối quan hệ đầy sóng gió giữa 2 nhà lãnh đạo, đồng thời đánh dấu một bước ngoặt nữa trong cách tiếp cận của ông Trump về việc giải quyết chiến sự Nga - Ukraine. Tháng trước, sau cuộc gặp ông Zelensky tại New York, ông Trump từng nói Ukraine “có thể giành lại toàn bộ lãnh thổ đã mất”.
Tuy nhiên, giờ đây, khi chuẩn bị cho cuộc gặp cấp cao mới với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Budapest, ông Trump lại yêu cầu Kiev nhượng đất để đổi lấy hòa bình. Theo các quan chức châu Âu, ông Trump đưa ra lập trường này sau cuộc điện đàm với ông Putin ngay trước buổi làm việc với ông Zelensky. Trong cuộc điện đàm đó, ông Putin đề xuất Ukraine sẽ nhượng toàn bộ vùng Donbass ở miền Đông, đổi lại Nga sẽ trao trả một số khu vực thuộc Kherson và Zaporizhia ở miền Nam.
Giới ngoại giao châu Âu đánh giá đề xuất này “ít khắt khe hơn” so với yêu cầu mà ông Putin đưa ra tại hội nghị Alaska hồi tháng 8, nhưng vẫn là một tổn thất lãnh thổ lớn cho Ukraine. Khi được hỏi về sự thay đổi lập trường của mình, Tổng thống Trump nói: “Tôi chưa bao giờ nói họ chắc chắn sẽ thắng. Tôi nói họ có thể thắng. Xung đột là điều rất khó lường, nhiều điều tồi tệ xảy ra, cũng có những điều tốt".
Tổng thống Mỹ nói ông vẫn cho rằng Ukraine có thể giành chiến thắng, “nhưng điều đó khó xảy ra”. Đại sứ Ukraine tại Mỹ, bà Olga Stefanishyna, phủ nhận ý kiến cho rằng cuộc gặp giữa 2 nhà lãnh đạo Mỹ - Ukraine là “tiêu cực”, mà nhấn mạnh đó là một cuộc đối thoại về hòa bình và 2 bên đã đạt được sự rõ ràng về các bước đi tiếp theo.

