Từ trung tâm siêu đô thị TPHCM, người dân muốn đi du lịch bằng xe máy đến các bãi biển của thành phố nên lựa chọn lộ trình như thế nào? Với điều kiện hạ tầng hiện nay, những con đường ngắn nhất đều phải qua phà vượt sông. Muốn đến biển Cần Giờ, người dân chỉ có mỗi đường qua phà Bình Khánh. Còn muốn đến biển Vũng Tàu, phà Cát Lái vẫn là lựa chọn ngắn nhất cho người đi xe máy.
Tình cảnh phải "lụy phà" để đi ra biển có thể thay đổi sau kỳ họp thứ 6, HĐND tỉnh Đồng Nai khóa X, vừa bế mạc hôm 10/11. Kỳ họp đã thông qua chủ trương đầu tư 3 cây cầu lớn bắc qua sông Đồng Nai, gồm: cầu Cát Lái, cầu Long Hưng (cầu Đồng Nai 2) và cầu Phú Mỹ 2. Anh Lê Văn Hưng (SN 1989, ngụ xã Đại Phước, Đồng Nai) đang làm việc tại một công ty truyền thông ở phường Bến Thành (TPHCM).
Quãng đường từ nhà anh đến công ty theo đường chim bay chỉ 10km. Nhưng hàng ngày, anh phải khởi hành từ 6h sáng, tốn gần 2 giờ để qua phà Cát Lái. “Cách đây 10 năm, hai vợ chồng tích góp mua nhà ở huyện Nhơn Trạch. Ở đây đi làm bất tiện do phải phụ thuộc vào phà. Có những hôm phà quá tải hoặc gặp sự cố, tôi phải xin sếp đến công ty trễ”, anh Hưng chia sẻ. Dòng xe chen chúc qua phà Cát Lái (Ảnh: Nam Anh).
Mấy ngày qua, anh Hưng mừng khấp khởi khi nghe tin cầu Cát Lái sắp được xây. Không chỉ anh, nhiều người dân trong xã cũng hy vọng cây cầu sớm hoàn thành để việc đi lại, làm ăn trên TPHCM đỡ vất vả. Sự mong ngóng, chờ đợi của anh Hưng cũng là nỗi lòng của hàng nghìn lao động trẻ đang sống ở khu vực Nhơn Trạch cũ và làm việc tại TPHCM.
Có cầu Cát Lái, đường đi làm của người dân thuận lợi hơn, thúc đẩy giao thương, phát triển kinh tế - xã hội cho cả vùng. Như khẳng định của lãnh đạo UBND tỉnh Đồng Nai trong cuộc họp mới đây với lãnh đạo TPHCM, 2 địa phương cần có lộ trình rõ ràng để đồng bộ hạ tầng giao thông. Việc hoàn thiện đường kết nối khu vực sân bay Long Thành và hệ thống cảng biển, dịch vụ sẽ tạo ra sự phát triển mang tầm vóc quốc tế.
Phát biểu bế mạc kỳ họp HĐND vừa qua, Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai Tôn Ngọc Hạnh cho rằng, các đại biểu đã thông qua nhiều nghị quyết có tính chiến lược, tạo bước đột phá về hạ tầng giao thông kết nối giữa Đồng Nai và TPHCM. Đó là nghị quyết phê duyệt dự án cầu Long Hưng rộng 6 làn xe kết nối khu vực TP Thủ Đức cũ với Biên Hòa. Công trình có tổng mức đầu tư 11.
758 tỷ đồng, sử dụng vốn tư nhân kết hợp vốn ngân sách địa phương. Cầu Long Hưng sẽ kết nối trực tiếp các khu đô thị đang hình thành tại phường Long Phước, Long Bình (TPHCM) với xã Long Hưng (Đồng Nai). Cầu Cát Lái - dự án được mong chờ để kết thúc sứ mệnh của phà Cát Lái - cũng được thông qua với tổng mức đầu tư 20. 524 tỷ đồng, quy mô 8 làn xe, thời gian thi công từ năm 2025 đến năm 2028.
Dự án sử dụng vốn PPP (đối tác công tư) và ngân sách của tỉnh Đồng Nai, TPHCM. Tỉnh Đồng Nai dự kiến có thêm 5 cây cầu lớn kết nối với TPHCM (Đồ họa: Ngọc Tân). Dự án cầu Phú Mỹ 2 được nghiên cứu đầu tư với quy mô đường trục chính đô thị, vận tốc thiết kế 80km/h; mặt cắt ngang 6 làn xe cơ giới, 2 làn xe thô sơ. Cây cầu có vai trò kết nối khu Nam TPHCM với huyện Nhơn Trạch cũ, giảm tải cho cầu Phú Mỹ.
Dự án có tổng chiều dài tuyến gần 15km, trong đó phần cầu Phú Mỹ 2 dài hơn 4,6km. Tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 16. 445 tỷ đồng. Trao đổi với phóng viên , ông Lê Quỳnh Mai, Phó chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả, đánh giá các dự án cầu vượt sông theo hình thức PPP được tỉnh Đồng Nai thông qua lần này đều hấp dẫn với nhà đầu tư.
"Một quy luật bất thành văn trong giới đầu tư PPP giao thông là các dự án cứ đấu nối với TPHCM hoặc Hà Nội đều rất hấp dẫn. Lần này là những cây cầu nối giữa TPHCM với khu vực Biên Hòa - nơi từng được coi là thành phố không trực thuộc Trung ương có dân số đông nhất cả nước", ông Mai phân tích.
Theo lãnh đạo doanh nghiệp, các dự án PPP đôi khi kém hấp dẫn, như trường hợp dự án BOT cao tốc Vành đai 4 của Hà Nội khó tìm được nhà đầu tư vì tuyến đường song hành đã rất rộng rãi. Việc đôi bờ sông Đồng Nai cùng lúc mọc lên nhiều cây cầu cũng tiềm ẩn việc san sẻ lưu lượng cho các nhà đầu tư BOT.
Tuy nhiên, ông Mai tin tưởng tốc độ tăng trưởng kinh tế và nhu cầu giao thương giữa 2 địa phương sẽ giúp những cây cầu này có hiệu suất sử dụng cao. UBND tỉnh Đồng Nai cũng chuẩn bị kỹ lưỡng để xác định nhà đầu tư chiến lược cho từng dự án. Không chỉ đáp ứng chức năng giao thông, các dự án cầu nối TPHCM với Đồng Nai còn được thi tuyển kiến trúc, hứa hẹn hình thành loạt cây cầu có điểm nhấn mỹ thuật dọc lưu vực sông Đồng Nai.
UBND tỉnh Đồng Nai đã có văn bản đề xuất Bộ Xây dựng hướng dẫn về quy trình thi tuyển phương án kiến trúc cho cầu Long Hưng, Cát Lái và Phú Mỹ 2. Sau kỳ họp với 3 dự án cầu lớn được thông qua, Chủ tịch HĐND tỉnh Đồng Nai yêu cầu UBND tỉnh khẩn trương triển khai các dự án, bảo đảm đúng quy định, tính khả thi và hiệu quả. Trước mắt, UBND tỉnh phải đẩy nhanh thủ tục lựa chọn nhà đầu tư, ký kết hợp đồng PPP đối với các dự án.
Cũng tại kỳ họp, HĐND tỉnh Đồng Nai thống nhất chủ trương đầu tư công 3 dự án cầu kết nối Đồng Nai và TPHCM là cầu Thạnh Hội 2, cầu Tân An và cầu Tân Hiền. Đây là những cây cầu kết nối vùng phía Bắc của 2 địa phương, ít hấp dẫn hơn trong việc thu hút nhà đầu tư tư nhân tham gia. Với con sông Đồng Nai ngăn cách địa giới, việc đi lại của người dân và vận tải hàng hóa giữa TPHCM và tỉnh Đồng Nai còn gặp nhiều hạn chế.
Những năm qua, kết nối giao thông chủ yếu qua cầu Long Thành (cao tốc TPHCM - Long Thành), cầu Đồng Nai (quốc lộ 1) và phà Cát Lái. Bước sang năm 2025, cầu Nhơn Trạch trên tuyến Vành đai 3 TPHCM được thông xe, mở thêm một hướng kết nối cho 2 địa phương. Tiếp đó, cầu Long Thành trên tuyến cao tốc TPHCM - Long Thành cũng được mở rộng. Cầu Long Thành trên tuyến cao tốc nối TPHCM - Đồng Nai đang được mở rộng (Ảnh: Ngọc Tân).
Tuy nhiên, những cây cầu hiện hữu chưa đủ để giải quyết bài toán giao thông liên tỉnh. Cầu Long Thành và Đồng Nai thường xuyên ùn tắc vào giờ cao điểm. Trong khi đó, phà Cát Lái chạy hết công suất cũng không đáp ứng được lưu lượng xe dồn về vào dịp lễ, Tết.
Trong cuộc họp gần nhất của Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ hồi tháng 8, Thủ tướng Phạm Minh Chính xác định hạ tầng của vùng chưa đồng bộ, một số điểm nghẽn kéo dài như ùn tắc giao thông đô thị, ngập úng, thiếu quỹ đất phát triển, áp lực dân số, ô nhiễm môi trường và tác động của biến đổi khí hậu.
Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh cơ sở hạ tầng trong nhiều khu công nghiệp còn yếu, hệ sinh thái logistics chậm hình thành, chưa đáp ứng nhu cầu lưu chuyển hàng hóa của một vùng kinh tế trọng điểm. Tốc độ tăng trưởng GRDP của vùng có xu hướng chậm lại. Nghị quyết 24 ngày 7/10/2022 của Bộ Chính trị về phát triển vùng Đông Nam Bộ đã xác định tỉnh Đồng Nai và TPHCM là 2 địa phương giữ vai trò nòng cốt, có tính tương hỗ trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Trong báo cáo gửi Thủ tướng vào cuối tháng 10, UBND tỉnh Đồng Nai khẳng định sự phát triển của Đồng Nai gắn liền với sự thịnh vượng của TPHCM và ngược lại. Do đó, việc xây dựng một hệ thống hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại và thông suốt giữa 2 bên không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là yếu tố mang tính chiến lược, có ý nghĩa kích hoạt tiềm năng, giảm chi phí logistics và nâng cao năng lực cạnh tranh cho cả vùng.
Mới đây, tại buổi làm việc giữa lãnh đạo TPHCM và Đồng Nai bàn về kết nối hạ tầng giao thông giữa 2 địa phương, Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Vũ Hồng Văn cho hay, Đảng bộ tỉnh Đồng Nai đã xác định trong các nhiệm vụ trọng tâm trong nhiệm kỳ mới có sự kết nối hạ tầng giao thông đồng bộ, đặc biệt là việc kết nối với siêu đô thị TPHCM. Theo ông Vũ Hồng Văn, Đồng Nai có sân bay Long Thành nằm ở cực tăng trưởng năng động lớn phía Nam.
Tỉnh mong muốn 2 địa phương có lộ trình rõ ràng để đồng bộ hạ tầng giao thông. Việc hoàn thiện hạ tầng kết nối khu vực sân bay Long Thành và hệ thống cảng biển, dịch vụ sẽ tạo ra sự phát triển mang tầm vóc quốc tế.

